Jedną z ważniejszych kwestii dotyczących opieki nad niemowlętami jest bezpieczna i wygodna pozycja do spania. Jak ułożyć noworodka w łóżeczku? Które ułożenie ciała jest najzdrowsze: na plecach, brzuchu czy na boku? Co to jest zespół śmierci łóżeczkowej i jak mu zapobiec? Co mówią na temat pozycji dziecka pediatrzy i położne? Zapraszamy do lektury!

Co to jest SIDS?

SIDS (Sudden Infant Death Syndrome) to definicja określająca szereg prawdopodobnych przyczyn nagłego, niewyjaśnionego zgonu niemowląt. Śmierć łóżeczkowa noworodków jest zjawiskiem, którego nie można do końca wyjaśnić dostępnymi metodami, pomimo starannych oględzin miejsca zdarzenia, autopsji niemowlęcia czy analizy przebytych chorób.
Potencjalnymi przyczynami SIDS może być uduszenie, zadzierzgnięcie, wady serca, zatrucie, uraz, nieprawidłowy przepływ krwi przez mózg, nadmierne wydzielanie endorfin, bezdech nocny, infekcje, reakcja na lekarstwa, ucisk na tętnicę oraz obciążenie genetyczne.
Badania pediatrów wykazują, że zespół nagłej śmierci łóżeczkowej najczęściej zdarza się noworodkom do szóstego miesiąca życia, a szczyt zapadalności przypada na okres między drugim a czwartym miesiącem.
Niewyjaśniony zgon w czasie snu częściej przytrafia się chłopcom, a jednym z czynników podnoszących ryzyko SIDS, jest podobny przypadek w rodzinie.
Szczególną uwagą należy obdarzyć dzieci, które:

• urodziły się przedwcześnie, przed 37 tygodniem ciąży
• przyszły na świat po 41 tygodniu ciąży
• osiągnęły niski wynik w skali Apgar (poniżej sześciu punktów)
• o niskiej wadze urodzeniowej
• z ciąży mnogiej
• trafiły na oddział intensywnej terapii

Do czynników podnoszących ryzyko nagłego zgonu niemowląt jest również młody wiek matki, uzależnienie jej od używek, brak ustabilizowanej sytuacji życiowej oraz choroby przebyte w czasie ciąży.

Jak można zapobiec SIDS?

Znając potencjalne przyczyny zespołu nagłej śmierci niemowląt, można zminimalizować zagrożenia i ochronić dziecko.
Noworodek powinien spać blisko rodziców w oddzielnym łóżeczku, gdyż spanie z dorosłymi w jednym łóżku może skończyć się podduszeniem dziecka. Ryzyko przygniecenia wzrasta aż o 50% w stosunku do spania we własnym, osobnym łóżeczku!
Szczebelki łóżka nie powinny być oddalone od siebie więcej niż 6 cm, by niemowlę nie zmieściło między nie głowy. Materac łóżka powinien być na tyle twardy, by dziecko nie zapadało się podczas snu, a pokrowiec i prześcieradło muszą być mocno i starannie wyprostowane.
Niemowlę w pierwszym okresie życia nie potrzebuje poduszki i nie powinno być przykrywane ciężkimi kołdrami czy kocami. Rączki i górna połowa ciała dziecka powinny być odsłonięte.
Należy pamiętać, że w pierwszym okresie niemowlęctwa, maluch nie potrafi samodzielnie zmienić swojej pozycji, co oznacza, że nie uwolni twarzy spod przykrycia i może się udusić.
Ręczniki, ubranka, luźne zasłonki, ochraniacze nie powinny wisieć na poręczy łóżeczka ani w zasięgu kończyn dziecka. Pluszaki i większe przytulanki nie są potrzebne małemu dziecku, a niosą ryzyko podduszenia. Niewskazane jest również zakładanie dziecku do snu czapeczek wiązanych pod brodą.
Pies, kot czy inny pupil domowy nie powinien mieć możliwości dostania się do śpiącego dziecka.
Wskazane jest, by pokój niemowlęcia był regularnie wietrzony, a temperatura w pomieszczeniu powinna oscylować wokół 20 stopni Celsjusza. Przy dziecku kategorycznie nie wolno palić papierosów.
Najbezpieczniejszą pozycją do snu dla noworodka jest spanie na plecach. Do korzyści wynikających z tego ułożenia wrócimy w dalszej części artykułu.
Jeśli dziecko przed snem bardzo płakało, należy skontrolować jego stan po zaśnięciu, by upewnić się, że może swobodnie oddychać. Gwałtowny, trudny do powstrzymania płacz może doprowadzić malucha do bezdechu histerycznego.

Pozycja na plecach

W pierwszym okresie życia niemowlęcia, do czasu nabrania umiejętności samodzielnego unoszenie główki, najbezpieczniej jest kłaść dziecko do snu na plecach.
Ani pozycja na boku, ani na brzuchu nie gwarantuje bezpieczeństwa niemowlęciu.
Jeśli kładziemy dziecko do łóżeczka bezpośrednio po obfitym posiłku, można lekko przechylić mu główkę na bok, by zapobiec zachłyśnięciu.
Dzieciom, którym zdarza się ulewanie pokarmu w pozycji leżącej czy cierpiącym na refluks żołądkowo-przełykowy można lekko podnieść górną część materaca podkładając pod spód cienką poduszkę lub klin.
Wyłącznie dzieci z poważnymi wadami układu oddechowego mogą spać w innej niż na plecach pozycji, lecz ostateczną diagnozę w tej sprawie powinien postawić lekarz lub położna.
Najważniejszym czynnikiem zwiększającym bezpieczeństwo dziecka podczas snu jest kontrola oddechu i obserwacja niemowlęcia.
Jeśli rodzice zauważą, że dziecko potrafi już samodzielnie przewracać się na brzuch i co ważne, również powrócić do pozycji na plecach, można pozwolić niemowlęciu na spanie w ulubionym ułożeniu.